Wat zijn zonnepanelen?

Zonnepanelen zijn apparaten die zonne-energie omzetten in elektriciteit. Ze bestaan uit een reeks zonnecellen die gebruikmaken van het fotovoltaïsche effect om zonlicht op te vangen en om te zetten in elektriciteit. Deze technologie wordt veel gebruikt voor duurzame energieopwekking, zowel bij particulieren als bedrijven.

Belangrijke onderdelen van een zonnepaneel:

1. Zonnecellen: Meestal gemaakt van silicium. Dit materiaal is essentieel voor het opwekken van elektriciteit.
2. Glaslaag: Beschermt de zonnecellen tegen weersomstandigheden.
3. Frame: Meestal van aluminium, biedt stabiliteit.
4. Achterplaat en isolatielaag: Beschermen de interne componenten.
5. Omvormer: Zet opgewekte gelijkstroom (DC) om in wisselstroom (AC) die bruikbaar is voor elektrische apparaten.

Hoe werken zonnepanelen?

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit door een combinatie van natuurkundige processen en technologische componenten.

1. Opvangen van zonlicht:
   • De zonnepanelen bevatten zonnecellen die gemaakt zijn van halfgeleidermateriaal (meestal silicium).
   • Wanneer zonlicht op de zonnecel valt, worden fotonen (lichtdeeltjes) geabsorbeerd.
2. Het fotovoltaïsche effect:
   • De fotonen in het zonlicht wekken een elektrische lading op in het silicium.
   • Dit proces creëert een stroom van elektronen, wat gelijkstroom (DC) oplevert.
3. Omzetten van gelijkstroom naar wisselstroom:
   • De omvormer zet de gelijkstroom om in wisselstroom (AC), die geschikt is voor gebruik in woningen en bedrijven.
4. Gebruik of teruglevering:
   • De opgewekte stroom wordt direct gebruikt voor elektrische apparaten.
   • Overtollige elektriciteit wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet, waarvoor je vaak een vergoeding krijgt (salderingsregeling).

Belangrijke factoren die de werking beïnvloeden:

• Zonlicht: Hoe meer zonlicht, hoe meer elektriciteit er wordt opgewekt.
• Oriëntatie en hellingshoek: Zuidgerichte panelen met een hoek van 30-40 graden werken optimaal.
• Schaduw: Schaduw door bomen, gebouwen of schoorstenen kan de opbrengst verminderen.
• Temperatuur: Zonnepanelen werken efficiënter bij lage temperaturen.
• Vuil: stof, bladeren, vogelpoep, mos of schimmels kunnen de opbrengst en levensduur verminderen.

Kortom, zonnepanelen zijn een efficiënte manier om zonne-energie om te zetten in bruikbare elektriciteit, waarbij zonlicht de belangrijkste energiebron is.

Glasfilmpanelen

(ook wel glas-folie zonnepanelen genoemd)

• Opbouw:
  Deze panelen hebben een glaslaag aan de voorkant en een kunststof (meestal EVA of TPT) folie aan de achterkant. De zonnecellen liggen daartussen.
• Voordelen:
  • Lichter gewicht: Door de kunststof achterkant zijn deze panelen lichter en eenvoudiger te installeren.
  • Lagere kosten: Glasfilmpanelen zijn goedkoper in aanschaf dan glas-glas zonnepanelen.
  • Breed beschikbaar: Dit is het meest voorkomende type zonnepaneel op de markt.
• Nadelen:
  • Minder duurzaam: De kunststof achterkant degradeert sneller door blootstelling aan UV-straling, vocht en temperatuurschommelingen.
  • Kortere levensduur: Glas-folie zonnepanelen hebben doorgaans een levensduur van 20-25 jaar.
  • Lagere opbrengst op lange termijn: Door degradatie (zoals PID en microcracks) neemt de opbrengst sneller af.
  • Minder geschikt voor zware omstandigheden: De kunststof achterkant biedt minder bescherming tegen extreme weersomstandigheden en belasting (zoals sneeuwdruk).

Glas-glas zonnepanelen

• Opbouw:
  Deze panelen hebben zowel aan de voor- als achterkant een glaslaag, waarbij de zonnecellen zijn ingekapseld in een beschermend materiaal.
• Voordelen:
  • Hogere duurzaamheid: Glas beschermt de zonnecellen beter tegen weersinvloeden, vocht, UV-straling en mechanische druk.
  • Lange levensduur: Glas-glas zonnepanelen gaan vaak 30-40 jaar mee.
  • Betere prestaties over tijd: Door minder degradatie blijft het rendement hoog, ook na tientallen jaren.
  • Meer mogelijkheden: Glas-glas zonnepanelen kunnen semi-transparant worden gemaakt, wat ideaal is voor toepassingen in serres, gevels of carports.
  • Brandveiligheid: Ze hebben een betere weerstand tegen hoge temperaturen.
  • Geschikt voor zware omstandigheden: Perfect voor locaties met extreme weersomstandigheden, zoals sneeuw of hagel.
• Nadelen:
  • Hogere kosten: Glas-glas panelen zijn duurder in aanschaf dan glas-folie panelen.
  • Zwaarder: Het dubbele glas maakt deze panelen zwaarder, wat een stevigere dakconstructie vereist.
  • Complexere installatie: Het gewicht kan de installatie wat arbeidsintensiever maken.

Financiële voordelen

1. Lagere energierekening:
   • Door je eigen stroom op te wekken, hoef je minder elektriciteit van het net te kopen.
   • Voor een gemiddeld huishouden kan dit honderden euro’s per jaar besparen.
2. Terugverdientijd:
   • De initiële investering wordt vaak binnen 6-10 jaar terugverdiend, afhankelijk van de installatie en je energieverbruik.
   • Na de terugverdientijd profiteer je jarenlang van gratis stroom.
3. Salderingsregeling:
   • In Nederland kun je overtollige stroom terugleveren aan het net en hiervoor een vergoeding krijgen.
   • De regeling blijft tot 2025 in zijn huidige vorm bestaan, met een geleidelijke afbouw daarna.
4. Verhoging van woningwaarde:
   • Woningen met zonnepanelen zijn aantrekkelijker voor kopers en worden vaak hoger gewaardeerd.
   • Energielabels verbeteren, wat een positief effect heeft op de verkoopprijs.
5. Subsidies en btw-teruggave:
   • Sinds 1 januari 2023 is in Nederland de btw op zonnepanelen voor particulieren afgeschaft. Dit betekent dat je bij de aanschaf en installatie van zonnepanelen 0% btw betaalt in plaats van 21%. Dit maakt het investeren in zonnepanelen financieel nog aantrekkelijker.

• Particulieren: Profiteren van de 0% btw-regeling, lokale subsidies, ISDE voor warmtepompen, en voordelige leningen.
• Zakelijke gebruikers: Kunnen gebruikmaken van fiscale aftrekregelingen (EIA, KIA, MIA/Vamil) en de grootschalige subsidie SDE++.

Deze regelingen maken investeren in zonnepanelen en andere duurzame oplossingen financieel aantrekkelijk en helpen zowel particulieren als bedrijven om de transitie naar duurzame energie te versnellen.

Milieuvriendelijke energie

1. Geen CO₂-uitstoot:
   • Zonnepanelen wekken stroom op zonder schadelijke emissies, wat bijdraagt aan het verminderen van de klimaatverandering.
2. Hernieuwbare energiebron:
   • Zonlicht is onuitputtelijk en vormt een duurzame bron van energie.
3. Minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen:
   • Door over te schakelen op zonne-energie, verminder je de vraag naar kolen, gas en olie.

Onafhankelijkheid en zekerheid

1. Eigen energieproductie:
   • Met zonnepanelen ben je minder afhankelijk van energiebedrijven en schommelende energieprijzen.
2. Toekomstbestendig:
   • Zonnepanelen bieden bescherming tegen stijgende elektriciteitsprijzen, wat steeds relevanter wordt met de energiecrisis.
3. Thuisaccu’s voor opslag:
   • Door batterijen te combineren met zonnepanelen kun je opgewekte energie opslaan en later gebruiken, waardoor je nog onafhankelijker wordt.

Onderhoudsvriendelijk

1. Lange levensduur:
   • Moderne zonnepanelen hebben een levensduur van 25-30 jaar of langer.
   • De meeste fabrikanten bieden garanties op zowel productkwaliteit als energieopbrengst.
2. Weinig onderhoud:
   • Een jaarlijkse reiniging en inspectie zijn meestal voldoende.

Geschikt voor diverse toepassingen

1. Voor woningen en bedrijven:
   • Zonnepanelen kunnen worden geïnstalleerd op daken, gevels, of zelfs op de grond.
2. Op maat te ontwerpen:
   • Of je nu een klein systeem voor een huishouden of een groot commercieel systeem nodig hebt, zonnepanelen zijn flexibel schaalbaar.

Bijdragen aan een duurzamere samenleving

1. Lokale energieproductie:
   • Minder transport van energie betekent minder verlies en een efficiënter systeem.
2. Voorbeeldfunctie:
   • Door zonnepanelen te gebruiken, inspireer je anderen om ook duurzame keuzes te maken.

Samenvatting van de voordelen

• Financieel: Lagere kosten, 0% btw, subsidies, en verhoogde woningwaarde.
• Ecologisch: Verminderde CO₂-uitstoot en gebruik van hernieuwbare energie.
• Praktisch: Lange levensduur, minimale onderhoudskosten, en energieonafhankelijkheid.

Zonnepanelen zijn een investering die zowel goed is voor je portemonnee als voor het milieu!

Kosten van zonnepanelen

De totale kosten voor een zonnepanelensysteem bestaan uit de aanschaf van de zonnepanelen zelf, de installatie en de omvormer die de opgewekte energie omzet in bruikbare stroom voor je woning. De prijs van zonnepanelen kan variëren tussen de €150 en €400 per paneel, afhankelijk van het merk, het type (monokristallijn, polykristallijn) en het vermogen van de panelen. Gemiddeld heeft een huishouden tussen de 10 en 12 panelen nodig om een systeem van 3.500 tot 4.000 Wp te behalen, wat voldoende is voor een gemiddeld energieverbruik. De installatiekosten liggen tussen de €500 en €2.000, afhankelijk van de complexiteit van het dak en de aansluitingen. Daarnaast is er een omvormer nodig, die gemiddeld tussen de €800 en €2.000 kost. Dit zorgt voor een totaalbedrag van ongeveer €4.500 tot €6.000 voor een complete installatie van zonnepanelen, inclusief de installatiekosten en zonder btw, aangezien particulieren sinds 2023 geen btw meer betalen op de aanschaf en installatie van zonnepanelen.

Jaarlijkse opbrengst en besparingen

De opbrengst van zonnepanelen hangt af van verschillende factoren zoals de locatie, de oriëntatie van het dak en de hoeveelheid zonlicht die het ontvangt. In Nederland kun je uitgaan van een opbrengst van ongeveer 0,85 tot 0,90 kWh per Wattpiek (Wp) per jaar. Voor een systeem van 4.000 Wp kun je dus jaarlijks ongeveer 3.400 tot 3.600 kWh opwekken. Aangezien de gemiddelde stroomprijs momenteel rond de €0,40 per kWh ligt, betekent dit een jaarlijkse besparing op je energiekosten van ongeveer €1.360 tot €1.440.

Terugverdientijd van zonnepanelen

De terugverdientijd van een zonnepanelensysteem is de periode waarin je de investering terugverdient door de besparing op je energiekosten. Bij de huidige salderingsregeling, die tot 2025 volledig van kracht blijft, kan de terugverdientijd voor een gemiddeld huishouden tussen de 6 en 7 jaar liggen. Dit betekent dat je de initiële kosten van het systeem in die periode hebt terugverdiend via besparing op je energierekening. Na 2025 zal de salderingsregeling geleidelijk worden afgebouwd, wat de terugverdientijd kan verlengen tot tussen de 7 en 10 jaar, afhankelijk van hoe het systeem in de toekomst wordt gecompenseerd voor teruggeleverde stroom.

Als de energieprijzen blijven stijgen, kan de terugverdientijd zelfs korter zijn, aangezien je meer bespaart op de aankoop van stroom van het net. Voor huishoudens die ook een thuisbatterij toevoegen om overtollige energie op te slaan, kunnen de kosten wel wat hoger zijn, maar de terugverdientijd kan 10 tot 12 jaar zijn, afhankelijk van het gebruik en de grootte van het systeem.

Factoren die de terugverdientijd beïnvloeden

De terugverdientijd wordt beïnvloed door verschillende factoren. Een van de belangrijkste is de prijs van energie. Als de energieprijzen stijgen, zal je sneller terugverdienen, omdat je minder stroom van het net hoeft te kopen. Daarnaast speelt de oriëntatie van je dak een grote rol. Daken die naar het zuiden gericht zijn zonder schaduw van bomen of andere gebouwen leveren het meeste rendement op. Hoe meer stroom je zelf kunt gebruiken in plaats van terug te leveren aan het net, hoe groter de besparing, wat de terugverdientijd ook verkort. Bovendien geldt dat grotere installaties vaak een lager prijs per Wattpiek hebben, waardoor de totale investering en terugverdientijd gunstiger worden.

Duurzaamheid en rendement

De levensduur van zonnepanelen is doorgaans 25 tot 30 jaar, wat betekent dat je na de terugverdientijd nog tientallen jaren kunt profiteren van gratis stroom. Na de terugverdientijd blijft je energierekening aanzienlijk lager, en de panelen blijven energie opwekken, hoewel het rendement na verloop van tijd langzaam afneemt. Het rendement op de investering is gemiddeld tussen de 8 en 12% per jaar, wat een stuk gunstiger is dan veel andere spaar- of investeringsopties.

Samenvattend

De kosten van zonnepanelen voor een gemiddeld huishouden liggen tussen de €4.500 en €6.000 voor een systeem van 4.000 Wp, inclusief installatie en zonder btw. De jaarlijkse besparing op energiekosten ligt tussen de €1.360 en €1.440, afhankelijk van je verbruik en de stroomprijs. Met de huidige salderingsregeling kan de terugverdientijd tussen de 6 en 7 jaar liggen, terwijl deze na 2025 iets langer kan zijn vanwege de afbouw van de saldering. Zonnepanelen blijven een rendabele investering, waarbij je na de terugverdientijd profiteert van gratis stroom voor de rest van de levensduur van de panelen.

Conclusie:

• Kosten gemiddeld systeem: €4.500 – €6.000.
• Jaarlijkse besparing: €1.300 – €1.600.
• Terugverdientijd: 6-8 jaar.
  Na de terugverdientijd geniet je nog jarenlang van gratis stroom!

Bepaal je jaarlijkse energieverbruik

Het eerste wat je moet weten is hoeveel energie je jaarlijks verbruikt. Dit kun je vinden op je elektriciteitsrekening. Het wordt meestal aangegeven in kilowattuur (kWh). Bijvoorbeeld, als je jaarlijks 3.500 kWh verbruikt, heb je dat als uitgangspunt.

Kies het vermogen van de zonnepanelen

Zonnepanelen hebben een bepaald vermogen, meestal uitgedrukt in Wattpiek (Wp). De meeste zonnepanelen op de markt variëren van 350 Wp tot 400 Wp per paneel.

Bijvoorbeeld:

• Een paneel van 400 Wp betekent dat het paneel maximaal 400 watt kan opwekken onder ideale omstandigheden (bijvoorbeeld in volle zon).

Bereken de jaarlijkse opbrengst per paneel

Om te berekenen hoeveel energie één paneel per jaar kan opwekken, moet je rekening houden met het aantal zonuren en het rendement van de zonnepanelen in jouw regio.

In Nederland kun je ongeveer rekenen op 0,85 kWh per Wp per jaar als een gemiddelde opbrengst. Dit betekent dat een zonnepaneel van 400 Wp per jaar ongeveer 340 kWh zal opwekken (400 Wp * 0,85 kWh/Wp).

Bereken het aantal zonnepanelen

Nu kun je berekenen hoeveel zonnepanelen je nodig hebt. De formule is als volgt:

​

Bijvoorbeeld, als je jaarlijks 3.500 kWh verbruikt en een zonnepaneel van 400 Wp ongeveer 340 kWh per jaar oplevert, dan is de berekening als volgt:

Je zou dus 11 zonnepanelen nodig hebben om je energieverbruik volledig te dekken.

Houd rekening met verlies door efficiëntie

Zonnepanelen verliezen in de praktijk vaak een klein percentage van hun efficiëntie door factoren zoals schaduw, vervuiling en oriëntatie van het dak. Een marge van 10% verlies is redelijk om mee te rekenen. Dus, als je 10 panelen nodig hebt volgens de bovenstaande berekening, kan het zijn dat je er 11 of 12 nodig hebt om die verliezen op te vangen.

Samenvatting van de berekening

Stel, je hebt een jaarlijks verbruik van 3.500 kWh en je kiest voor zonnepanelen van 400 Wp:

• De opbrengst per paneel is ongeveer 340 kWh per jaar.
• Je hebt 11 zonnepanelen nodig om je energieverbruik te dekken.
• Houd rekening met een 10% verlies door efficiëntie, dus 12 panelen zou realistischer zijn voor een volledig rendement.

Onderhoud van zonnepanelen

Zonnepanelen zijn relatief onderhoudsarm, maar er zijn wel enkele zaken waar je op moet letten om de efficiëntie en levensduur van je systeem te behouden. Hier zijn de belangrijkste onderhoudstips:

Reiniging van zonnepanelen

• Waarom schoonmaken? Zonnepanelen kunnen vuil, stof, bladeren, vogelpoep of mos verzamelen, vooral als ze op een minder goed bereikbare plaats liggen. Dit kan de hoeveelheid zonlicht die de panelen bereikt, verminderen en de efficiëntie verlagen.
• Hoe vaak schoonmaken? In Nederland is het over het algemeen niet vaak nodig om zonnepanelen schoon te maken, tenzij er een zichtbare ophoping van vuil is. Een jaarlijkse controle en schoonmaak kunnen voldoende zijn, maar als je in een gebied woont met veel stof of vuil, kan het nodig zijn om ze vaker te reinigen.
• Hoe schoonmaken? Gebruik geen agressieve schoonmaakmiddelen, maar liever water met een zachte borstel of een spons. Er zijn ook speciale zonnepaneelreinigingsdiensten die dit voor je kunnen doen. Vermijd hoge drukreinigers, omdat die de panelen kunnen beschadigen.

Controle op schade

• Visuele inspectie: Controleer je zonnepanelen periodiek op zichtbare schade, zoals barsten of scheuren in het glas. Ook kunnen de zonnepanelen in de loop der tijd verzwakken door bijvoorbeeld extreme weersomstandigheden.
• Kabels en omvormer: Zorg ervoor dat de kabels en de omvormer in goede staat zijn. Kijk of er geen beschadigingen zijn en of de omvormer geen foutmeldingen geeft (bijvoorbeeld door een display of via een app als het systeem zo is aangesloten).

Monitoren van prestaties

• Systeemmonitoring: Veel moderne zonnepaneleninstallaties worden geleverd met een monitoringapp waarmee je de prestaties van je systeem kunt volgen. Dit helpt je om te zien of je zonnepanelen nog op volle capaciteit draaien en of er zich problemen voordoen.
• Onafhankelijke check: Als je merkt dat de opbrengst aanzienlijk lager is dan verwacht, kan het nuttig zijn om een expert te laten controleren of alles in orde is. Dit kan bijvoorbeeld door de omvormer na te kijken op mogelijke storingen.

Schaduw vermijden

• Schaduw op zonnepanelen: Zorg ervoor dat er geen nieuwe schaduwen op je panelen vallen. Soms kunnen bomen of andere obstakels in de loop der tijd groter worden en schaduw veroorzaken. Schaduw op een zonnepaneel kan de opbrengst aanzienlijk verminderen.

Levensduur van zonnepanelen

De levensduur van zonnepanelen is doorgaans 25 tot 30 jaar, maar dit kan variëren afhankelijk van de kwaliteit van de panelen en de omgevingsomstandigheden. Hoewel zonnepanelen na 25 jaar niet ineens stoppen met werken, neemt hun efficiëntie langzaam af. De meeste zonnepanelen verliezen gemiddeld 0,5% tot 1% per jaar van hun vermogen. Dit betekent dat na 25 jaar de panelen nog steeds 75-80% van hun oorspronkelijke vermogen kunnen leveren.

Fabrieksgarantie

De meeste zonnepanelen worden geleverd met een garantie van 10 tot 15 jaar op het materiaal en de fabricage, en een prestatiegarantie die meestal 25 jaar is. De prestatiegarantie dekt vaak een bepaald percentage van de oorspronkelijke opbrengst, bijvoorbeeld 80% na 25 jaar. Dit betekent dat je panelen na 25 jaar nog steeds minimaal 80% van hun oorspronkelijke vermogen zouden moeten leveren.

Degelijkheid van de panelen

Zonnepanelen zijn ontworpen om bestand te zijn tegen allerlei weersomstandigheden, zoals regen, sneeuw en hoge temperaturen. Ze worden getest op hun vermogen om stand te houden bij zware omstandigheden, zoals hagel of harde wind. De meeste zonnepanelen zijn bovendien bestand tegen UV-straling en corrosie, zodat ze ook na vele jaren in een buitenomgeving blijven functioneren.

De omvormer

De omvormer heeft doorgaans een kortere levensduur dan de panelen zelf. Een omvormer gaat gemiddeld 10 tot 15 jaar mee, en het is vaak noodzakelijk om deze na 10-15 jaar te vervangen. Dit komt omdat de omvormer continu werkt en oververhitting of slijtage kan optreden.

Verlies van rendement

Zoals eerder genoemd, verliezen zonnepanelen na verloop van tijd een klein percentage van hun rendement. Dit is normaal en afhankelijk van de kwaliteit van de panelen en de weersomstandigheden. Na de eerste 5-10 jaar is het rendementverlies meestal het grootst, daarna stabiliseert het verlies.

Samenvatting van onderhoud en levensduur:

• Onderhoud: Zonnepanelen vereisen minimaal onderhoud. Je moet ze af en toe schoonmaken (meestal jaarlijks) en visueel inspecteren op schade. Het is belangrijk om de omvormer en bekabeling te controleren en het systeem te monitoren via apps of displays.
• Levensduur: Zonnepanelen gaan meestal tussen de 25 en 30 jaar mee, met een jaarlijkse afname van ongeveer 0,5% tot 1% in opbrengst. De meeste panelen hebben een garantie van 10-15 jaar op materiaal, en een prestatiegarantie van 25 jaar.
• Omvormer: De omvormer gaat gemiddeld 10-15 jaar mee en moet daarna mogelijk worden vervangen.

Door regelmatig onderhoud en het volgen van de prestaties kun je de levensduur van je zonnepanelen verlengen en ervoor zorgen dat ze maximaal rendement blijven leveren.